Tài liệu này trình bày các nội dung cơ bản về quyền tác giả, nghĩa vụ tuân thủ pháp lí và trách nhiệm của cá nhân khi tham gia môi trường số.
Quyền tác giả là quyền của tác giả đối với những sáng tạo tinh thần và văn hoá (tác phẩm) của mình. Các sản phẩm số như bài viết, tranh ảnh, video, trang web, phần mềm... đều được bảo vệ bởi quyền tác giả và áp dụng theo Luật Sở hữu trí tuệ.
Hành vi Vi phạm Quyền tác giả (Tham khảo Điều 28 Luật SHTT)
- Làm tác phẩm phái sinh (dịch, phóng tác, cải biên...) mà không được phép của chủ sở hữu quyền tác giả.
- Sử dụng tác phẩm mà không được phép của chủ sở hữu, không trả tiền nhuận bút, thù lao (trừ các trường hợp được miễn).
- Nhân bản, sản xuất bản sao, phân phối, truyền đạt tác phẩm đến công chúng qua mạng và các phương tiện kĩ thuật số mà không được phép.
- Sao chép tác phẩm mà không được phép của chủ sở hữu quyền tác giả.
Các Trường hợp được Sử dụng mà không phải xin phép, không trả tiền (Tham khảo Điều 25 Luật SHTT)
Tuy nhiên, phải thông tin về tên tác giả và nguồn gốc, xuất xứ của tác phẩm, không làm ảnh hưởng đến việc khai thác bình thường tác phẩm, không gây phương hại đến các quyền của tác giả:
- Trích dẫn hợp lí tác phẩm mà không làm sai ý tác giả để bình luận hoặc minh hoạ trong tác phẩm của mình.
- Tự sao chép một bản nhằm mục đích nghiên cứu khoa học, giảng dạy của cá nhân.
- Trích dẫn tác phẩm để giảng dạy trong nhà trường mà không nhằm mục đích thương mại.
Tác hại của sự bất cẩn
- Thông tin cá nhân có thể bị tiết lộ/đánh cắp: Kẻ xấu dùng thông tin để đe doạ, lừa đảo, tống tiền nạn nhân và người thân. Thủ đoạn lừa đảo tinh vi (mạo danh cán bộ tư pháp, công an, ngân hàng...) thường dùng chính xác thông tin cá nhân của nạn nhân để tạo lòng tin.
Vi phạm Pháp luật khi chia sẻ Thông tin số
- Hành vi chia sẻ thông tin trên mạng xã hội phải tuân thủ pháp luật, bao gồm:
- Cấm cung cấp/chia sẻ thông tin sai sự thật gây hoang mang trong nhân dân, gây thiệt hại kinh tế – xã hội (theo Luật An ninh mạng).
- Hành động Like, Share, Comment đối với thông tin vô căn cứ/sai trái cũng là hành vi tiếp tay cho việc lan truyền thông tin, có thể bị xử phạt.
- Không tuỳ tiện tiết lộ thông tin cá nhân của người khác, trừ khi có sự đồng ý của chủ thể thông tin hoặc theo yêu cầu của cơ quan nhà nước có thẩm quyền (theo Luật An toàn thông tin mạng).
- Nghiêm cấm đăng tải những thông tin sai sự thật, xúc phạm uy tín, danh dự của người khác.
Giải pháp: Cá nhân cần tự bảo vệ thông tin cá nhân của mình, đồng thời chú ý giữ gìn thông tin cá nhân của người khác. Sử dụng mật khẩu mạnh, phần mềm diệt virus và hạn chế đăng nhập trên máy tính lạ/mạng Wi-Fi không đáng tin cậy.